1. Hoe is de film tot stand gekomen/ wat was de aanleiding? Was jij het er meteen mee eens toen Marina Meijer jullie benaderde?
Regisseur Marina Meijer heeft ons lang geleden benaderd. Via via had zij van De Nieuwe Kans (DNK) gehoord en haar inschatting was dat dit een bijzondere plek zou zijn waar waardevolle dingen plaatsvinden. Ze wilde graag zien en beleven hoe het er bij DNK aan toe gaat, als research voor een documentaire die ze wilde maken. Ze wist toen ook nog niet goed of ze een documentaire bij DNK wilde maken. In eerste instantie zei ik: Een film!?!? Dat gaan we dus echt niet doen!
2. Hoe komt het dat je het vertrouwen aan Marina hebt gegeven? (wat was het kantelpunt?)
Marina heeft de gave om altijd op een positieve manier aanwezig te zijn. Ze is op haar manier integer en spreekt waardering uit voor hetgeen waar wij dag en nacht mee bezig zijn voor de deelnemers. Voor veel mensen is dit een bijzondere plek; maar wij doen gewoon ons werk. Hoe kan je dat nu goed uitleggen aan familie, vrienden of kennissen? Het lukte ons nooit om de realiteit van alledag te laten zien. Welke jongens hebben we in huis? Met welke problemen hebben ze te maken? Waar lopen ze tegen aan? Welk programma bieden we hen? Wat helpt deze jongens ècht? Marina en ik hebben zeker een half jaar gesprekken met elkaar gevoerd over dit soort vragen. Zou dit een kans zijn om te laten zien hoe multiproblematiek onder deze jongens eruit ziet? Ze heeft onwijs veel talent. Ze raakte mij met de serie The Wire, waar ik net als haar enorm fan van ben. De gelaagdheid uit die serie wilde ze terug laten komen in de documentaire en toen dacht ik: Ja, dit wordt het. Dit wordt tof! Vanaf dat moment is haar research naar de docu echt begonnen en heeft ze van mij carte blanche gekregen om mee te lopen met het programma, te praten met collega’s en natuurlijk met alle deelnemers.
3. Wat is jouw drijfveer om elke dag opnieuw met deze doelgroep te werken? En zie je daarin overeenkomsten met de drijfveer van Marina om een documentaire te maken?
Marina is gedreven om dit soort plekken – als DNK met haar multiprobleem jongeren – te laten zien aan de wereld. Werelden die normaal onzichtbaar zijn. Weinig mensen hebben een goed beeld bij of hebben kennis van deze groep jongvolwassenen, of hebben dat oppervlakkig. Terwijl juist deze jongens het onbekende van de maatschappij blootleggen. Tegen welke grenzen lopen zij bij zichzelf aan? Kunnen ze omgaan met de digitale overheid? Kunnen ze zich gedragen in het sociale verkeer? Men gaat uit van de maakbaarheid van de samenleving en dat iedereen het pad van zelfredzaamheid bewandelt. Voor de jongens is het wandelen al een uitdaging, dat wordt zichtbaar in deze documentaire. Ik wil juist met deze jongens aan de slag. Bij DNK zien we de problematiek van de jongeren dus kunnen we er mee aan de slag. Het is een gegeven dat dit geen gemakkelijke jongens zijn, maar hoe maak je dat zichtbaar voor de samenleving? Dat wilde ik dolgraag, maar hoe wist ik nog niet. Met de ideeën voor een docu van Marina kwam dat uiteindelijk mooi samen.
4. Wat raakt jou aan de film en wat is volgens jou de essentie in de film?
Wat mij raakt… dat is toch je in deze film zo duidelijk ziet dat er – los van deze drie jongens – zo veel mensen in de stad zijn die het niet lukt om wat voor reden dan ook mee te kunnen komen in de samenleving. Dat komt hier zo duidelijk naar boven. En wat je uiteindelijk aan het einde van de dag toch ziet, is dat verandering echt mogelijk is. We moeten bezig blijven met deze jongens, we kunnen het niet laten versloffen, dan moeten we opnieuw beginnen. Alleen dan is verandering mogelijk, via gezond denken naar een gezonde context.
5. Wat gebeurt er in de film dat je ook in de praktijk bij DNK ziet gebeuren?
Het is goed om te weten dat er meer dan een half jaar is gefilmd door Marina. Elke deelnemer, elke collega, elke les, elk facet staat op film. Het was mogelijk dat alles en iedereen in de docu zou kunnen komen. Marina heeft bewust voor deze focus gekozen. Het verhaal, de methodieken en het DNA van DNK is groter dan wat nu in de docu terugkomt.
Wat je in de docu en iedere dag bij DNK terugziet, is dat verandering mogelijk is bij deelnemers. Dat doen we met een vastberadenheid van collega’s in de struggle die de deelnemers hebben. Verandering is geen schuine lijn omhoog. Dat gaat met pieken en dalen. Met tegenslag en voortgang. Vallen en opkrabbelen. Ieder veranderingsproces ziet er anders uit. Iedere deelnemer heeft een slinger nodig om de goede kant op te gaan. We weten van tevoren alleen niet hoe we die verandering aanjagen. Dat is iedere dag opnieuw uitvinden.
6. Waar maakt DNK zich onderscheidend in? Hoe speelt DNK in op de jongvolwassenen?
Onze collega’s zijn bij uitstek in staat om een setting te creëren waar jongens hun tuin met ellende kunnen meenemen. We kijken er niet van op, kijken er ook niet van weg. Onderzoekend gaan we aan de slag; iedereen mag er gewoon op zijn manier zijn.
Die setting maken we mogelijk doordat al onze collega’s anders zijn. Allemaal hebben ze hun eigen aanpak, eigen disciplines doorspekt met professionaliteit en ervaringsdeskundigheid. Het klinkt als een open deur: we zijn menselijk en staan open. We vinden het niet erg om soms persoonlijk geraakt te worden door deelnemers. Het zo dicht met elkaar in contact staan zorgt er voor dat we dit soort veranderingen kunnen bewerkstelligen. Dat realiseren we en schatten we goed op waarde: dan is er echt veel mogelijk met deze jongens. Maar dat schuurt af en toe wel in het team, dat zie je soms ook terug in de documentaire. Discussies worden op het scherpst van de snede gevoerd en dat knettert. Dat is wel nodig om deze totaalaanpak te kunnen bieden.
We werken onafhankelijk van allerlei ingewikkelde subsidies en indicaties. Als een deelnemer zich vandaag aanmeldt, kan hij morgen op kennismakingsgesprek komen en starten we direct samen het maatschappelijk werk op. Die snelheid is ongekend en wordt waardevol ontvangen door deelnemers.
7.Waarom en wie zou jij het aanbevelen deze film te gaan kijken?
Ik zou de documentaire aan twee groepen willen aanraden, om diverse redenen. Allereerst alle professionals die werkzaam zijn in het veld van multiproblematiek bij kinderen, jongeren en volwassenen. Omdat de documentaire laat zien dat dit werk niet gemakkelijk is. Telkens zijn er bij wijze van spreken 25 mogelijkheden om te reageren en achteraf weet je pas of dit een goede uitwerking heeft gehad. We komen als professionals voor uitdagingen te staan en ik hoop dat dit erkenning en herkenning biedt voor iedereen die met deze uitdagende groep werkt. Ook laat de docu zien dat wanneer je jezelf blijft, integer en oprecht, je daar aan het einde van de dag bij een deelnemer het verst mee komt. Deze jongens prikken feilloos door je heen als je fake bent. In het pedagogisch klimaat van DNK durven we onszelf te zijn en ons kwetsbaar op te stellen. Dat doen we als organisatie, dat doen onze collega’s en dat doen onze deelnemers. Alleen dan komen we dicht tot elkaar om verandering te laten plaatsvinden.
Verder raad ik de film aan de mensen die persoonlijk en professioneel om ons heen staan. Het is soms lastig om de realiteit van DNK en het werk met multiprobleem jongeren onder woorden te brengen. Deze documentaire doet dat feilloos voor familie, vrienden en kennissen. We hebben deze documentaire ook aan ons netwerk laten zien. Meer dan 200 professionals hebben ‘m dus al gezien. Zij herkenden gewoon hun dagelijks werk en daarmee is dit voor hen ook een docu om aan hun omgeving te laten zien.
Eigenlijk… iedereen moet deze documentaire zien. Niemand zou moeten wegkijken en zijn ogen sluiten wat er met deze moeilijke gasten aan de hand is en hoe ze aan zichzelf werken.
8. Wat wil je dat mensen meenemen na het kijken van de film?
De documentaire laat zien dat verandering bij deze jongens tijd kost, soms veel tijd kost. Je moet je als professional vastbijten in de materie, in de problemen van deelnemers, een vertrouwensband opbouwen en samen bedenken hoe je de verandering laat plaatsvinden. Ik hoop ook dat men ziet en accepteert dat er in de samenleving mensen zijn die het moeilijk vinden om mee te komen, door de problemen die zij met zich mee torsen. Ze hebben hulp, ondersteuning en liefde nodig om mee te kunnen te doen. En je ziet: het loont uiteindelijk altijd om iemand te helpen.
9. Wat wil je bereiken voor deze Rotterdamse jongvolwassenen?
Mijn wens is dat alle jongens met multiproblematiek – ongeacht of ze bij DNK zitten – een stabiel leven krijgen, waarin ze in staat zijn om op een voor hun bevredigende en gewaardeerde manier hun leven te kunnen leven. Alle jongens bij DNK komen uit instabiliteit. Ze zijn of hebben zichzelf verwaarloosd, als in: de waarde die ze hebben is overwoekerd door problemen en ellende. Samen halen we met hen alle rotzooi weg, we geven hen de tools om dat te kunnen doen. We stutten, ondersteunen en helpen zodat een deelnemer zijn waarde terugvindt. Bijvoorbeeld voor zijn kinderen, zijn omgeving maar bovenal voor zichzelf.